Bir büyük yazar doğuyor
“Yoksul insanda gururolmamalıdır asla, asla!”
İnsancıklarya da asıl isminin birebir çevirisiyle söylenirse “Zavallı, Yoksul İnsanlar”adlı roman, edebiyat tarihinin tuhaf zirvelerinden biridir. Hem yirmi üçyaşındaki bir gencin, Fyodor Mihayloviç Dostoyevski’nin yaşamında bir dönümnoktasıdır hem de Rus edebiyatının gelişiminde.
Tümüyle bir tesadüfün,bir çıkış arayışının, yoksulluktan, parasızlıktan çıkış arayışıyla bu arayışıedebî bir deneyime dönüştürme çabasının ortak ürünüdür bu roman. Petersburg’damühendislik eğitimi alan genç Dostoyevski, memur olmak dışında bir seçenekaramakta, daha sonra Beyaz Geceler’de, Ev Sahibesi’nde, Yufka Yürek’de, İkiz’de anlatacağı hayalperest ve buhranlı bir tipinhayatını sürmektedir. Yoksulluk içinde yaşamaktadır ve buhranları bazenfiziksel, somut acılar, hastalıklar olarak dışa vurmaktadır.
Edebiyatla, hem yeniçiçeklenen ve doğalcılıkla romantizm eğilimlerini iç içe yaşayan yerliedebiyatla, hem de bu edebiyatla iç içe geçmiş olan yabancı edebiyatla, Balzac,Schiller, Hoffmann, Scott’la da ilgilenir. Ve ek gelir kazanmak üzere çeviriyeyönelir. 1843 yılında kardeşi Mihail’le birlikte Eugène Sue’nun Mathilde adlı romanını çevirmeye başlar, ertesi yıl GeorgeSand’ın La dernière Aldini adlı romanını çevirir. Buyazarları tesadüfen seçmez: Eugène Sue dönemin eleştirmenlerinin sosyalisteğilimleri nedeniyle övdüğü bir yazardır, George Sand ise bir çoksatar. Fakatçeviri yapmanın başarılı bir geçim yolu olmadığı kısa sürede anlaşılır.Kardeşiyle birlikte Friedrich Schiller’in tüm oyunlarını çevirmek üzereanlaşırlar, kardeşi iki oyun çevirir, fakat bunlar da kazanç getirmez. Sonolarak, 1843 yılında, bir aşk macerası yüzünden, zengin bir dul kontesinpeşinden Petersburg’a gelen Honoré de Balzac bir çeviri tasarısına esin kaynağıolur: Dostoyevski onun Eugenie Grandet adlı romanınıçevirir. 1844 yılında yayımlanan bu çeviri eser, adının geçtiği ilk edebiyatürünü ve onu kendi eserini yazmaya sürükleyen çalışma olacaktır.
1844 Eylülü’ndememurluktan bir süre önce istifa etmiş olan Dostoyevski kardeşine yazdığı birmektupta İnsancıklar’ın doğacağını haber verir:
Eugenie Grandetbüyüklüğünde bir romanı tamamlamak üzereyim... Biraz değişik bir roman... Onu[Nekrasov’un yayımladığı] Oteçestvenniye zapiskidergisine vermeyi tasarlıyorum.
1844 Kasımı’nda romanhazırdır, ama Aralık ayında neredeyse yeniden yazılır. 1845 Mayısı’nda romanson kez bir daha yazılır:
Artık roman tamam, budüzeltme son düzeltme oldu. Bir daha ele almamak için söz verdim.
