Corc Oruell -"Heyvanıstan" əsəri ilə tanışlıq və qısa məzmunu

“Heyvanıstan” ( ing. Animal Farm ) əsəri solçu şəxsiyyəti ilə tanınan ingilis yazıçı Corc Oruellin ( əsil adı Erik Artur Bler ) gəlmiş-keşmiş ən yaxşı əsərlərindən biri hesa olunur. Müəllif tərəfindən siyasət üzərinə yaxşı bir qara mizah qatılaraq oxuculara təqdim olunan əsər, həqiqətən də hər bir oxucunun kitab rəfində öz yerini tutmağa layiqdir.

Corc Oruellin “Heyvanıstan“ əsərini qələmə almaqda məqsədi siyasətin həqiqi üzünü sevimli heyvanlar üzərindən, hər kəsin başa düşəcəyi bir dildə başa salmaqdır. Bir çox ölkələrdə qadağan olunmuş, İngiltərə və Amerikada isə qadağan olunmağa çalışılmış, bəzən isə mövzusu dəyişdirilərək oxuculara çatdırılmışdır. Bütün bunlara baxmayaraq əsər öz həqiqi mövzusunu qoruyub saxlaya bilmiş və bir çox insanın siyasətçilərə olan münasibətini dəyişdirməyi bacarmışdır.

“Heyvanıstan” həqiqətən də qüsursuz işlənmiş bir hekayəni özündə əks etdirir. Xüsusi ilə heyvanların seçimi Corc Oruellin incə zəkasının mükəmməl bir nümunəsidir. Hər bir oxucu əsəri oxuduqca hansı heyvanın niyə seçildiyini daha yaxşı başa düşür.

Kitabın yazılmasında digər bir məqsəd isə Stalinin hakimiyyətinə bir mesaj kimi göndərmək olmuşdur. Bu səbəbdən əsərdə olan heyvan xarakterləri, müəllif tərəfindən Stalinin dövründəki şəxslərə bənzədilmişdir.

Fermada yaşayan heyvanların tək istəkləri yaxşı davranış görməkdir. Lkin borc batağında həyat sürən heyvanların sahibi alkaqola aludə olmuş və bu səbəblə də heyvanlara qarşı yaxşı davranış sərgiləməz, dahası tez-tez içərək onlara yemək veməyi belə unudar. Bundan sonra üsyan etməyə qərar verən heyvanlar Qoca Rəis ləqəbli donuzun vasitəsi ilə üsyan çıxarmağı bacarırlar. Lakin planları həyata keçməmiş yaşlı donuz dünyasını dəyişir və heyvanlar lidersiz qalırlar.

Bir gün yenə ac qaldıqlarında daha səbr göstərmirlər və yenə üsyan qaldırırlar. Fermadaki bütün insanlara hücum edərək onların qorxub qaçmaqlarına səbəb olurlar. Beləcə fermadaki hakimiyyəti ələ keçirən heyvanlar lider olaraq qoca donuzun yaxını olan Napaleon ləqəbli donuzu seçirlər. İlk olaraq yaşlı donuzun vəsiyyətinə uyğun olaraq özlərinə yeni bir qanunvericilik yaradırlar. Əsla insanlar kimi olmayacaqlarına və başqabir heyvan öldürməyəcəklərinə, insanların yaşadıqları yerlərdə yaşamayacaqlarına və onlar kimi geyinməyəcəklərinə qərar veririlər.

İlk əvvəllər hər şey öz qaydasında gedir və aralarında böldükləri bərabər iş bölgüsü ilə fermanı mükəmməl bir şəkildə idarə edirlər. Snowball donuz oxumağı öyrənir və bu bacarığı digər eyvanlara da öyrədir. Napaleon heyvanların içində düşünən birisinin olduğunu görərək liderliyini itirməkdən qorxur və getdikcə öz kinini azaldır. Gücünü qorumaq üçün bala itləri polis kimi böyüdərək himayəsi altına alır. Gücü əlinə keçiridiyi zaman isə ilk olaraq Snowballu xain elan edərək fermadan kənarlaşdırır.

Napaleon, gücün ona verdiyi ehtiras ilə yeni qərarlar verməyə başlayır. İlk olaraq söz oyunları ilə qanunvericilikdə bəzi dəyişiklər edir. Məsələn, çox işlədikləri üçün insanların yatdığı yerlərdə yata biləcəklərini qərara alır. Bu kimi kiçik dəyişikliklər ilə özünü hər zaman haqlı çıxarmağı bacarır. Lakin onu bu davranışları zaman keçdikcə fermadaki digər heyvanları narahat edir. Napaleon bütün bunlar az imiş kimi televizoru fermaya gətizdirərək, davamlı olaraq özünü haqlı göstərən və pyən verilişlər ilə heyvanları bezdirməyə başlayır.

Fermada bir problem olan zaman bir zamanlar xain elan edərək qovduğu Snowballu günahlandırar və gizli olaraq sabotaj yaratdığını bildirir. İşlər yaxşı olan zaman isə bunun kəramətinin özündə olduğunu bildirərək öyünər. Ona qarşı etiraz edənlər olanda isə itləri onların üzərinə salaraq onları qorxutmağa başlayır.

Bir dəfə fermada qıtlıq başlayan zaman toyuqların yumurtalarını satmağa qərar verir. Lakin toyuqlar ona qarşı çıxan zaman onları xain elan edərək hamısına ölüm cəzası verir. Qanunvericilikdə isə dəyişiklik edərək xainlərdən başqa heç bir heyvana toxunulmamağını qeyd etdirir. Beləcə bütün toyuqlar onun tərəfindən öldürülür.

Napaleon, başçı olmağın rahatlığını sona kimi yaşamaq istəyərək bir zamanlar fermadan qorxudub qovduqları insanlar ilə razılığa gəlir və fermadan istədiyi məhsulları onlara sataraq liderliyini davam etdirir.

Fermada işlər kifayət qədər pisə gedir və artıq heyvanlar bu vəziyyətdən narahat olurlar. Fermada qalmaq istəməyən bir qrup heyvan qaçaraq canlarını qurtarırlar. Pis idarəçilik nəticəsində ferma artıq iflasa uğrayır.

Fermanın sahibləri dəyişdikdən sonra isə qaçan heyvanlar ümidlə geri dönməyə başlayırlar. Tək istəkləri isə fermaya sahiblənən insanların onlarla yaxşı davranmasıdır.